Kösedağ Savaşı Nedir?
Moğollar, İslam ülkelerine karşı sürekli bir saldırı halindeydi. İlk saldırılarını ise Harzemşah Devleti’ne karşı yapmıştı. Moğollar karşısında durmayan Harzemşah hükümdarı Alaeddin Muhammed hataları sonucunda büyük bir yenilgiye uğradı. Böylece 1220 yılında Harzemşah Devleti çöktü. Anadolu Selçuklu Devleti ise Babaîler isyanı ile mücadele ediyordu. Böylece Erzurum’da Moğollara karşı tutulan doğu ordusunu geri çağırdı. Böylece cesaret edip Anadolu’ya saldıramayan Azerbaycan’daki Moğollara aslında ne kadar güçsüz göründüğünün farkında değildi.
Bu durumun farkına varan Moğollar, 1242 yılının sonlarında Erzurum’u zapt etti. Yaşayan halkı kılıçtan geçirdi ve bahar aylarında yeniden saldırmak üzere Mugan’a döndü. Erzurum yağmalanmış ve tehrip edilmişti. Bu durum halkın üzerinde derin bir üzüntü ve korku yarattı. Anadolu Selçuklu Devleti’nin başında olan II. Gıyâseddin Keyhusrev gibi zayıf bir hükümdardı. Gıyâseddin Keyhusrev’in huzurunda bir toplantı düzenlendi. Bu toplantıda Moğollarla yapılacak savaş için tâbi devletlerden asker istenmesine karar verildi. Aynı zamanda da onlara para yardımında bulunacaklardı.
Tabi devletler paralarını aldıkları halde asker göndermemişlerdi. Halep Eyyûbî melikliği hariç… Bahar ayları geldiğinde Selçuklu ordusu toplandı ve mevcudu 70.000 kişi idi. Halep Eyyûbî melikliğinin gönderdiği 2000 kişilik yardım kuvveti de yetişmişti. Tecrübeli devlet adamları odunun erzak ve silâh dolu olan Sivas’a arkasını vererek konumlanmasını istiyordu. Böylece düşmanın gelişine zorluk çıkarmak için geçitleri tutacaklardı. Fakat II. Gıyâseddin Keyhusrev genç kumandanları dinleyerek ordunun ilerlemesi emrini verdi. Ordu Kösedağ yükseltmesine varmıştı.
Kösedağ, Erzincan yönünden gelecek bir orduyu durdurmak için en uygun yerlerden biriydi. Fakat, ordu burada da konumlanmadı. Tecrübeli devlet adamları Moğol ordusu yaklaştığında ovaya inilmemesi fikrini savundular. Gıyâseddin Keyhusrev ve genç kumandanlar geceyi eğlenip içki içerek geçirmişler ve bu esnada kumandanlar sultanı 20.000 kişilik seçme bir kuvvetin Moğolları yeneceğine ikna etmişlerdi. Böylece ertesi gün 20.000 kişilik seçme bir kuvvet ovaya indi. Şiddetle Moğolların üzerine saldırdılar. Moğollar ise her zamanki taktiklerini uyguladı.
Moğollar düzmece kaçış ve çevirme taktiği ile Selçuklu tarafından gönderilen kuvvetlerin tamamını yok etti. Böylece emîrler ve devlet adamları vazifelerini yerine getirmeden kaçmaya başladılar. Selçuklular, Moğolların taktiğini anlayamamıştı. Seçme birliklerini dağdaki kuvvetlerin yanına gönderdiler. II. Gıyâseddin Keyhusrev ise gece bastırdığında değerleri eşyaları yanına alarak kaçmayı tercih etti. Sabah olunca II. Gıyâseddin Keyhusrev ve yanındaki kumandanların kaçmış olduğunu fark eden ordu, tamamen dağılmaya başladı. Bunun bir hile olduğunu düşünen Moğollar ise saldırı için iki gün bekledi.
Moğollar harekete geçtiklerinde ise Selçukluların kaçtığını gördüler. Selçuklular kaçarken yanlarına hiçbir şey almadıkları için Moğolların eline büyük bir ganimet geçmişti. Böylece Moğollar Kösedağ Savaşı’nı kazanmış oldu. Dönüşleri sırasında ise Sivas, Kayseri ve Erzincan’ı tahrip edip bütün halkı kılıçtan geçirmişlerdi. Bu olay halkın paniklemesine neden oldu.
II. Gıyâseddin Keyhusrev ise Moğolların daha sonra Tokat, Ankara ve Orta Anadolu’ya girdiklerini duyunca bu sefer Menderes kıyılarına kaçtı. Fakat Annesi Mahperi Hatun, Halep’e kaçarken Ermeniler tarafından yakalanmış ve Moğollara teslim edilmişti. Ancak anlaşma sonrasında geri verildi.
Kösedağ Savaşı Kimler Arasında Yapıldı?
Kösedağ Savaşı’nın Nedenleri Nelerdir?
Moğollar, Anadolu’yu istila etmek istiyordu,
Selçukluların başına tecrübesiz ve zayıf bir sultan geçmişti,
Anadolu’nun zengin halkı ve diğer yandan elverişli olan toprakları her zaman Moğolları cezp ediyordu.
Kösedağ Savaşı’nın Sonuçları Nelerdir?
Anadolu Selçuklu Devleti genç kumandanları ve zayıf sultanı yüzünden ağır bir yenilgiye uğradı,
Savaşın sonunda Moğollara vergi ödemeyi kabul etti,
200 yıldır var olan Selçuklu Devleti yıkılma süreciyle karşı karşıyaydı,
Anadolu’nun yağmalanması ve istilası hızlandı.
Kösedağ Savaşı’nın Önemi Nedir?
Anadolu Selçuklu Devleti Moğollarla tâbilik antlaşma imzaladı. Batu Han, Sultan II. Gıyâseddin Keyhusrev’e annesini teslim etti ve yanında ok, yay, kılıç ve börk gönderdi. Ortadoğu2nun en güçlü devleti artık tabi devlet durumuna düşmüştü. Devlet gelirlerinin bir kısmı Moğollara veriliyordu. Vergiler arttıkça halk fakirleşmeye başlamıştı ve Kösedağ Savaşı bir bakıma Anadolu Selçuklu Devleti’nin sonunu getirmiş oldu.
Kaynakça: https://www.cnnturk.com