750 yılında kurulan Abbasi Devletinin ilk başkenti Şam’dır. 819 yılında ise başkent Bağdat’a taşındı. Emevi Hanedanlığını yıkan Abbasiler, 508 yıl boyunca bölgenin en güçlü devletlerinden biri oldu. İlk Abbasi halifesi Ebu’l Abbas Seffah’tır. Mısır Seferine çıkan Yavuz Sultan Selim, Mekke ve Medine’yi fethetti. Böylece 1517 yılında halifelik Abbasi soyundan Osmanlı Devletine geçti.
Abbasiler Dönemi Nedir?
Abbasiler dönemi M.S. 750 – 1258 yıllarını kapsar. Bu dönemde İslam dünyası kültür, siyasi, askeri ve bilimsel yönden ilerleme kaydetmiştir. Abbasilerin en önemli halifeleri arasında Harun Reşid, Muntasım ve Müstasım Billah’tır.
11. yüzyıldan itibaren birçok silahlı isyan çıkmış ve bu isyanlar Abbasi Devletinin yıkılmasında etkili olmuştur. Moğol İmparatorluğunun başkent Bağdat’ı işgal etmesinin arından Abbasi Devleti 1258 yılında yıkıldı.
Abbasiler Döneminde Hangi Gelişmeler Olmuştur?
Talas Savaşı 751 yılında Abbasiler ile Çin arasında gerçekleşti. 5 gün süren muharebe, Abbasi Devletinin kesin zaferiyle sonuçlandı. Savaşın sonunda o zamana kadar sadece Çin’de bulunan matbaa Araplar tarafından kullanılmaya başladı. Özellikle 9. yüzyıldan itibaren onlarca İslami eser basılmıştır. Bu kitaplar fıkıh ve kelam ilimlerinin gelişmesinde etkili olmuştur. Bunun yanı sıra Antik Çağa ait birçok bilimsel ve felsefi metin Arapça’ya çevrildi. Bu da Arap toplumunun hem bilimsel hem de kültürel alanda hızla gelişmesini sağladı.
Talas Muharebesinden sonra Abbasi Devleti savaşlarda barut kullanmaya başladı. Bu da Abbasilerin birçok savaşta düşman ülkelere karşı üstünlük elde etmesini sağladı. Talas Savaşının en önemli sonucu ise Türklerin İslamiyet’i yakından tanıması ve Müslüman olmasıdır.
Emeviler döneminin Arap milliyetçiliğine dayalı politikası terk edildi ve daha hoşgörülü bir siyaset izlendi. Harun Reşid döneminde, Kıbrıs’ın fethedilmesi ile birlikte Abbasi devleti en geniş sınırlarına ulaştı. 803 yılında yapılan savaşta Bizans İmparatorluğu yenilgiye uğratıldı. 5. Abbasi halifesi olan Harun Reşid, siyasi, idari ve askeri alanda birçok yenilik yaptı. Başta Osmanlı İmparatorluğu olmak üzere birçok Türk devleti, Abbasilerin kurduğu idari yapıyı örnek adı.
Abbasiler döneminde İslam mimarisi altın çağını yaşamıştır. Halife Muntasır’ın annesi için yaptırdığı Kutbet’üs Süleybiye, günümüze kadar ulaşmış en önemli mimari eserlerden biridir. 862 yılında inşa edilen Kutbet’üs Süleybiye, aynı zamanda ilk türbedir. Sonraki yıllarda bu türbe örnek alınarak onlarca türbe yapılmış ve İslam mimarisi gelişmeye devam etmiştir. Bu dönem yapılan diğer önemli eserler arasında, Ebu Dulef Camisi, Balkuvara Sarayı ve Samarra Ulu Cami yer almaktadır.
Kaynakça: https://www.milliyet.com.tr
