Kurtuluş Savaşı

Mustafa Kemal Atatürk‘ün Samsun’a çıkması ile başlayan Kurtuluş Savaşı, büyük uğraşlar sonucunda başarı ile son uçlanmıştır. Türk halkının ve düzenli ordunun birlikte elde ettiği bu zafer sayesinde, yeni kurulan bu Türk Devleti ilk defa resmi olarak İtilaf Devletleri‘nce ve dünyaca tanınmıştır.

KURTULUŞ SAVAŞI TARİHİ

Kurtuluş Savaşı 1919 ile 1922 yılları arasında verilmiş olan ülke topraklarının geri kazanılması ve tam bağımsızlığa ulaşma amacı güden bir vatan mücadeledir. 1919 yılında Anadolu düşman işgali altındadır ve İstanbul Hükümeti efektif bir konumda değildir. Vaziyet böyle olunca Yüce Önder Mustafa Kemal Atatürk, tam bağımsızlığa ulaşmak amacı ile gerekli adımları atmaya başlamıştır. Bu adımlardan ilki Atatürk’ün Samsun’a çıkması ile olmuştur. Akabinde ise milli bilincin uyanması için Havza ve Amasya Genelgeleri yayımlanmıştır. Amasya Genelgesi ile, Kurtuluş Savaşı’nın amacı, nedeni ve yöntemi açıklanmıştır. Bu genelgelerden sonra ise Atatürk Erzurum’da ve Sivas’ta kongreler düzenlemiştir.

Ankara’ya gelen Mustafa Kemal Atatürk, 23 Nisan 1920 tarihinde ise Büyük Millet Meclisi’ni açmıştır. Meclisin de lideri seçilen Atatürk, Türk milletinin ve Kurtuluş Savaşı’nın da lideri haline gelmiştir. Seferberlikler neticesinde başarıya ulaşan Kurtuluş Savaşı ile 1922 senesinde bitmiştir.

KURTULUŞ SAVAŞI NE ZAMAN BAŞLADI?

Kurtuluş Savaşı, 19 Mayıs 1919 tarihinde başlamıştır. Kurtuluş Savaşı’nın başlama tarihi olarak Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkış tarihi kabul edilmektedir. Bu tarih ise 19 Mayıs 1919’dur.

KURTULUŞ SAVAŞI NE ZAMAN BİTTİ?

Kurtuluş Savaşı fiili olarak Mudanya Mutarekesi’nin 11 Ekim 1922 tarihinde imzalanması ile sona ermiştir. Lakin Kurtuluş Savaşı’nın resmi olarak sona ermesi ise 1922 yılında Lozan barış Antlaşması‘nın imzalanması ile olmuştur.

KURTULUŞ SAVAŞI NEDENLERİ

Kurtuluş Savaşı nedenlerini kısaca tek bir başlık altında toplamak mümkündür. Bu başlık ise; düşman işgali altında bulunan vatan topraklarının kurtarılması ve ülke bütünlüğünün sağlanmasıdır. Kurtuluş Savaşı’nın nedenleri tüm hatları ile Amasya Genelgesi’nde yer almıştır. Amasya Genelgesi’ne göre Kurtuluş Savaşı nedenleri şunlardır;

• Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir,
• İstanbul Hükümeti, üzerine düşen görevi yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi yok durumuna düşürmektedir.

KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELERİ

Kurtuluş Savaşı temelde 3 tane cepheden oluşmaktadır. Kurtuluş Savaşı cepheleri; Doğu Cephesi, Batı Cephesi ve Güney cephesinden oluşmaktadır. Bu cephelerden kısaca bahsetmekte fayda vardır.

Doğu Cephesinde savaş, İngilizlerin destek verdiği Ermenilere karşı yapılmıştır. Ermeniler ile Osmanlı Devleti arasında sorun zaten 1878 Berlin Antlaşması ile ilk olarak ortaya çıkmıştır. Vaziyet böyle olunca doğuda Ermeni saldırıları hızla artmıştır. 24 Eylül 1920’de Ermenilerin saldırıları bir savaş boyutuna evrilmiştir. Bunun neticesinde de Türk ordusu, Ermenilere karşı taarruza başlamıştır. Bu taarruzun başında Kazım Karabekir yer almıştır. Türk ordusu, doğu cephesinde Misak-ı Milli sınırlarına ulaşınca, ilerleyişini durdurmuştur. Akabinde ise Ermeniler barış istemiştir. Böylece 3 Aralık 1920 tarihinde Ermeniler ile Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.

Güney Cephesinde ise savaş, Fransızlara ve Ermenilere karşı yapılmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması neticesinde bu bölge başta İngilizlere, daha sonra ise Fransızlara bırakılmıştır. Lakin Fransızların bölge halkına kötü davranması, ayrımcılık uygulaması ve Ermeniler ile olan işbirliği neticesinde güney cephesi kurulmuştur. Burada yaşayan halkın direnişleri neticesinde önce 11 Şubat 1920 tarihinde Maraş, 10 Nisan 1920’de ise Urfa şehirleri Fransız işgalinden kurtarılmıştır. Güney cephesinde ise ayrıca Antep şehri büyük bir direniş göstermiştir. 9 Şubat 1921 tarihinde Antep ili de yaklaşık 6000 kişiyi ve Üsteğmen Mehmed Said Bey’i de şehit vererek, düşman işgalinden kurtulmuştur. Zira bu yüzden günümüzde bu iller Kahramanmaraş, Şanlıurfa ve Gaziantep olarak bilinmektedir. Bu başarıların ardından ise Sakarya zaferi ile birlikte 20 Ekim 1921 tarihinde Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Hatay ve İskenderun dışında kalan güney illerinde Fransızlar çekilmiştir. Böylece güney cephesi de kapanmıştır.

Batı cephesi ise 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in işgal edilmesi ile başlamıştır. Başta İzmir olmak üzere çevre illerde de Yunan işgali başlayınca, bu işgale direniş için bölge halkı tarafından Kuva-i Milliye birlikleri oluşturulmuştur. Böylece Batı cephesi; Akhisar, Aydın, Ayvalık, Bergama, Nazilli, Salihli ve Soma bölgelerinde başlamıştır. Batı cephesi Türk ordusunun büyük kahramanlık gösterdiği ve tarihe adını yazdırdığı belki de en önemli cephe olarak karşımıza çıkmıştır. Zira Batı cephesi, yeni kurulan düzenli ordunun ilk zaferidir.

KURTULUŞ SAVAŞI SONUÇLARI

Kurtuluş Savaşı’nın birçok sonucu bulunmaktadır. Kurtuluş Savaşı sonuçlarını sıralamak gerekirse;

• Yeni kurulan Türk Devleti’nin uluslararası alanda ilk siyasi başarısı olan Gümrü Antlaşması imzalanmıştır,
• Ermenistan, TBMM’nin siyasi varlığını kabul eden ilk devlet olmuştur,
• Ermeniler, Türk topraklarındaki iddialarından vazgeçmişlerdir, yani Sevr Antlaşması’nı tanımadıklarını duyurmuşlardır,
• Düzenli orduya olan güven artmıştır,
• TBMM, Londra Konferansı’na davet edilmeye hak kazanmıştır,
• Afganistan ile Dostluk ve Yardımlaşma Antlaşması imzalanmıştır,
• Rusya ile Moskova Antlaşması imzalanmıştır, böylece Sovyet Rusya, Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk Avrupa devleti olmuştur,
• İtilaf Devletleri, TBMM’nin varlığını siyasi ve hukuki olarak kabul etmiştir,
• Milletin TBMM’ye olan güveni artmıştır,
• Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması imzalanmıştır, böylece doğu sınırı kesinlik kazanmıştır,
• Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır,
• Milli birlik ve bütünlük sağlanmıştır.