vatan

2. Beyazıt, 3 Aralık 1447 yılında Dimetoka Sarayında doğan 8. Osmanlı padişahıdır. Annesi Gülbahar Hatun, babası ise Fatih Sultan Mehmet'tir. Çocukluğunda iyi bir eğitim alan yedi yaşında Amasya valisi olan 2. Beyazıt, burada dönemin ünlü alimlerinden dersler almaya devam etti. Felsefe, matematik, hat derslerinin yanında, Farsça, Arapça, Çağatay lehçesi ve Uygur alfabesini öğrendi. Dinine bağlı, bestekar ve hattattı. Divan edebiyatında Adli mahlasını kullanarak şiirler yazdı.

Osmanlı hanedanında yaşanan kardeş katlini anlayabilmek adına öncelikli olarak İslam-Osmanlı hukuku ve siyaset geleneğinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Çünkü bu olayın çok önemli tarihi, siyasi ve hukuki nedenleri bulunmaktadır. Özellikle iktidarın hanedan üyelerinin ortak malı olduğu Eski Türk siyasi geleneğinde, hükümdar öldüğünde yurt toprakları oğullara paylaştırılırdı. Bu gelenek ise tarih boyunca olumsuz sonuçlar doğurmuş ve ülkelerin parçalanmasına neden olmuştur. 

Babası öldüğü zaman Şehzade Mahmut 5 yaşındaydı. Babasının yerine tahta, amcasının oğlu 3. Selim geçmişti. Şehzade Mahmut’tan 22 yaş büyük olan bu amca oğlu, kendi oğlu olmadığı için ona oğul ihtimamı gösterdi; yetişmesine çok dikkat etti, ona Türk musikisini kendisi öğretecek derecede sevgi gösterdi. Bu itinanın önemli bir sonucu olmuş, Şehzade Mahmut, 3. Selim gibi tam bir inkılâpçı olarak yetişmiştir. Osmanlı İmparatorluğu cihanşümul mevkiini muhafaza etmek niyetindeyse, ne bahasına olursa olsun, devlet müesseselerinde kökten ıslahat yapmak gerektiğine inanmıştı.

XVIII. yüzyıl Osmanlı kroniklerinde Lâle Devri adı altında bir dönem tanımlaması mevcut değildir. 1718’de Avusturya ve müttefiki Venedik’le imzalanan Pasarofça Antlaşması’nın ardından başlayan uzun barış döneminde başta Haliç ve Boğaziçi…